Zaman Yolcusu ‘HIZIR’
Aynur Miraz Yüce
Hızır, pek çok yönü ile İslam coğrafyasında işlenmiş bir semboldür. Nereye oturursa o alanı yeşerttiği söylenen Hz. Hızır’ın “yeşil kişi” olarak, kuruyan toprakları yeşertmesi ve can vermesi yaşam sembolü ile karşımıza çıkmaktadır. Her yerde ve her zaman hazır bir kahraman olan Hızır; bilge, hizmet ehli, veli, melek kimi kaynaklarda da peygamber olarak tanımlanmıştır. Zaman içerisinde hareket edebilen, yerde var olabilen bir zaman yolcusu sembolüdür bu özellikleriyle… Hızır seçilmiş bir kul olarak yaygın bir şekilde “Allah dostu” sembolüne sahiptir.
Hızır sembolünün ölümsüzlüğü de temsil ettiği görülmektedir. Türk kültüründe kıyamete kadar yaşayacağına inanılan Hızır, darda kalan ve sıkışmış kullara yardım yetiştireceğine inanılan bir semboldür. Bunun temelinde ise ‘Ab-ı Hayat’ (ölümsüzlük suyu) içmesi inancı vardır. İnsanların karşısına, farklı kılıklarla çıkıp, kendini tanıtmadan insanlara yardım etmesinden dolayı “Hızır gibi yetişmek” atasözü ortaya çıkmıştır.
Hızır evliyâlara ve pirlere görünerek onların yoluna ışık olarak, doğru yolda olduklarına işaret eder. Onlara ilim veren ve rehber olan bir semboldür kimi, zaman…. Hz. Hızır kendisine ilahi bilgi ve hikmet öğretilmiş olan kişi olarak bilinmektedir. İlm-i ledün, “nezdinden, Tanrı katından” verilmiş ilim bahşedilmiş bir velî sembolüdür…
Hz. Hızır Kur’ân-ı Kerîm’deki kıssadan anlaşılacağı üzre, Hz. Musa’ya rehberlik etmiş bir semboldür. Hz. Mûsâ’nın, kendisini yeryüzünün en bilgili kişisi olarak görmesiyle işlediği kabahat neticesinde Allah, ondan daha bilgili olan Hızır’ı aramaya yönlendirir. Hz. Mûsâ , Yûşâ ile birlikte, asırlar sürse de “iki denizin buluştuğu yer”i bulmak için yola çıkarlar. Hızır ile buluşacakları yolda dinlenirken, aniden, yemek üzere yanlarına aldıkları balık sepetten kayar ve denizde yüzerek gözden kaybolur. Suda izini kaybettiren ve kendi yolunda giden balık sembolü, Hz. Musa’nın tekamül sürecinde bir devreyi tamamlayarak, vazifeli olduğu devreye geçişini göstermektedir. Hızır burada, yaşam ve canlandırma sembolü ile rehberlik ederek Hz. Musa’nın bu kademe sıçrayışına geçişini sağlamıştır.
Bu kıssada Hızır, Hz. Mûsâ’ya ölümün ve kaderin esrarını ve mânâsını öğreten Mürşit-mürit ilişkisinin modeli olan mânevî bir rehber ve semboldür.
Hz. Mûsâ’ya ve İskender’e rehberlik yapan ve birçok tasavvuf ehlini ziyaret eden, her yerde ve her zaman hazır bir kahraman olan bir semboldür Hızır.
Yoldaki güçlükleri, müritlikte sabrın rolünü ve irfan ve eğitimin önemini öğreten bir hocadır artık Hz. Hızır sembol olarak.
Kıssaya göre, Hz. Mûsâ, Hızır ile olan yolculukta üç sabır testinden de geçemez, ama her meselenin derin ve görünenden ötesini görür ve öğrenir. Hızır’dan öğrenebilme aracı sabır olmuştur. Hızır bu kıssada, Ledün ilmine ulaşmak için, mürşidine güvenmeyi, teslim olmayı ve sabretmeyi sembolize etmektedir. Hızır’ı herkesin yolunun kesişeceği, vazifeli ve yaşayan bir rehber olarak tarif etmektedir. Müslüman inancında Hızır’ın muhtaçlara nasıl yardıma koştuğu, mürşid-i kâmilleri nasıl yetkilendirdiği, desteklediği, onayladığı anlatılır. Hızır öyle önemli bir sembol olmuştur ki, Sultan Veled, Hz. Mevlânâ’nın mürşidi ve yoldaşı Şems-i Tebrizî’ye “onun Hızır’ı” diyerek tanımlamıştır.
Hz. Musa ve Hızır’ın kavuştuğu yer olan Antakya…Efsaneye göre; Hz. Musa, Hz. Hızır ile konuşmak için durduklarında elindeki asayı oradan fışkıran suyun yanındaki toprağa diker. Asa, o suyla hayat bulmuş ve bir ağaca dönmüştür. Kuru dala can veren bu suya "Ab-ı Hayat/ Hayat Suyu" denilmektedir. Musa Dağında bu ağaç hâlâ yaşıyor ve su hâlâ akıyor…
Musa'nın ağacının dalları ve yaprakları bin metre karelik alanı gölgelemektedir. Bu ağacın gölgesinde, İnanç ve etnik olarak farklı olan; Araplar, Sünni Araplar, Şii Araplar, Ortodoks Hıristiyan Araplar, Yahudiler, Ermeniler, Nusayri Alevileri, Kürtler, Çerkesler, Arnavutlar, Türkler yaşamaktadır.
Yüzyıllardır kavgasız bir barış ortamında hemhal olarak yaşayıp gitmektedir bu halklar. Bu buluşma noktası sevgiyle kucaklaşarak ab-ı hayat suyu gibi akıp gitmektedir. Hızır’ın ölümsüzlük sembolü, bu iklimde de sevginin ve kucaklaşmanın ölümsüzlüğünü yaşatmaktadır ve yaşatmaya da devam ettirecektir. HIZIR HER DAİM SİZİNLE OLSUN…
Yeni yorum ekle