Hakîkatin Peşinde

Prof.Dr Süleyman Dönmez

Her bir okuyucumun geçmiş kurban bayramını kutlayarak başlamak istiyorum. 
Bu ayki yazımda yıllar önce okuduğum, bana göre değerinden hiçbir şey kaybetmemiş olan, bir kitaptan söz etmek ve okurken altını çizdiğim yerleri sizlerle paylaşmak istiyorum. Elbette felsefeden vazgeçmiş değilim. Aktarımım felsefece olacak. Ama deneme tadında…

Bu aralar yaptığım en iyi ve doğru iş okumak. Beni başka âlemlere taşıyan, coşturan, hüzünlendiren kitaplar…
Son zamanlarda okuduğum ve bana aydınlık ufuklar açan kitap, Amin Maalouf’tan: “Işık bahçeleri”. Hz. İsa’dan yaklaşık 250 yıl kadar sonra, 3. yüzyılda yaşayan ve Manicilik Dininin kurucusu Mani’nin hayatını, mücadelesini anlatan şahane bir Roman. Bana öyle geldi ki, İslam’ın son halkası Hz Muhammed’in mesajını hazırlayıcı en kuvvetli zemini oluşturuyor Mani’nin mesajı. Evrensele yönelmiş,  doğayla barışık, içimizdeki karanlığı karartıp ışığı hâkim kılma gayreti maninin dini… Öylesine güzel,  çekici ifadeler var ki,  Mani’nin hakikatinde yazmaya kalksam sayfalarca yazabilirim… Telaşına düştüğüm pek çok şeyde beni aydınlattı Yüce Haberci Mani. İçimdeki kora nefes eyledi,  harladı onu. 

“… Her ulusun yasalara geçmiş örfleri var ve bunlara Tanrı buyruğu derler. Tanrı buyruğu,  her ulus için farklı olabilir mi? Aslında tanrısal irade hakkında hiçbir şey bilmiyoruz,  ne adını ne görüntüsünü ne de vasıflarını. İnsanlar Tanrıya çeşitli adlar takmış,  hepsi doğru hepsi yanlış. Bir adı olsa bile bizim sözcüklerimizle yazılamaz, söylenemez. Zengin ve güçlü olduğu söyleniyor. Zenginlik ve güç insanlar için bir değer ifade eder. Tanrı katında bir şey ifade etmez… Ben bütün dinlerdenim ve hiçbirinden değilim. İnsanlara bir ırka veya bir aşirete mensup olmak gibi bir dinden olmayı öğretmişler. Ben de diyorum ki,  size yalan söylemişler. Her dinde,  her düşüncede ışıklı özü bulup kabuğunu atmasını bilin. Benim yolumda gidenler Ahura Mazda ve Mitra’ya, İsa’ya ya da Buda’ya yakarabilirler. Benim tapınaklarımda herkes kendi duasını edecektir. Bütün dinlere saygım var. Ve herkese göre suçum bu. Hıristiyanlar İsa hakkında söylediğim iyi şeyleri dinlemiyorlar, Yahudileri ve Zerdüşt’ü kötülememi istiyorlar. Müneccimler, kendi peygamberlerini övdüğümü duymuyorlar. İsa’yı ve Buda’yı lanetlememi istiyorlar… Çünkü cemaatlerini saygının değil nefretin çevresinde diğerlerine karşı çıkarak toplayabiliyorlar. Kardeşçe dayanıştıkları yerler aforoz ve yasak.”
…
Mani’nin Tanrısı “kendine tapacakların arayışı içinde değildi.”
“Tanrısal kıvılcım içimizde. Onun ne ırkı ne sınıfı ne de cinsiyeti var. Herkes bu kıvılcımı güzellikle, bilgiyle beslemeli ki,  parlasın. İnsan sadece içindeki ışık ile büyük insandır.”
“Övgü almak için yoksulluğa katlanan hiçbir övgü hak etmez. Çünkü en kötü günahkârlardan beterdirler. Bilge,  kendine daha yakın olmak için oruç tutar. Tek yargıç, tek tanık kendisidir. Yoksulluğa katlanıyorsan, bunu bir topluluk istiyor diye, cezadan korktuğun için ya da başka âlemde geçerli kılabileceğin övgüler toplamak için yapma. Bunun gibi hesaplar, iğrenç hesaplardır.”
“Daha önceki dinler, tek bir ülkede tek bir dilde tek bir dille uygulanıyordu. Benim dinim bütün diyarlarda ve bütün dillerde uygulanmalıdır.” “Tanrının kendine özgü nedenleri vardır. O, insanoğlunun süsünün ardındaki kimliği görür.”
…
İşte birkaç harika alıntı bu şahane kitaptan; Mani’nin dünyasından,  mesajından… Öyle demiyor muydu Hürmüz,  Mani’yi huzurunda kabul edince: “Söz gibi güzel mal mı olur? Yükte hafif, değerlendirilmesi bilinirse,  pahada ağır.” İnsanı sarsan,  kendine gelmesini sağlayan sözler. Yine Mani’den birkaç hadisle noktalayalım bu nakil geçidini: “Gün gelir,  insan kendini bir mesajın temsilcisi sanırken,  mezarcısından başka bir şey olmaz.” “Bazen kendi kendime Tanrının görüntüsünü bozmak amacı ile dinleri esinleyenin şeytan olup olmadığını düşünüyorum.” “Kendine sunulan resimlerde tanrıyı görmeyi reddedenler,  bazen tanrının gerçek görüntüsüne başkasına daha yakındırlar.” “Gerçek,  çok şey isteyen bir sevgilidir. Hiçbir ihaneti kabul etmez,  bütün inancın ona yönelik,  yaşamının bütün anları ona aittir.”

Işık Bahçeleri, Maalofun ifade gücüyle Mani’yi anlatan bir kitap. Altını çizdiğim daha çok satır var. Hepsini aktaramam burada. En güzeli alıp okumak. Hakikat yolcularının yüreğine dokunmak…