Z Kuşağı ya da Toplumun Denge Sorunu!

Z Kuşağı ya da Toplumun Denge Sorunu!

Ümit Yaşar Gözüm

Bu başlığı attıran düşünce nedir sizce? Kendime sorup durdum derginin konulu sayısına yazmaya başladığımdan beri. Oysa konuyu ağırlıklı sayı olması için önerendim. Bir an düşüncenin izinde yürüdükten sonra. Z kuşağı sınırlarında bir genç kızla birlikte yeniden büyüdüğümü hatırladım birden!

Zaman illüzyondu bu süreçte, zamanlama ise çağı yaşamak. İki arkadaş kadar yakın, kuşaklar arası kadar uzak kalmak. Onun bizi anlamasını beklemek bir ebeveyn ütopyasıydı diyelim demesine de, ya bizim onu anlamamızı beklemesinin bir adı var mıydı literatürde? 

Hepimiz konuşmaya başladığımızda hamaset dolu cümleler dizini oluşturuyoruz. Ancak o cümlelerimizin gençlerin beyninde yankı bulup bulmadığını asla sorgulamadan yaşıyoruz. Sanırım sorun tam burada başlayıp, aile baskısından sokağa, okula, kütüphaneye, kursa, toplu taşımadan sohbetlere kadar bir çok alan ve ortamda daha da kaotik hal alıyor.

Sorun toplumun köşebentlerini sarsacak kadar derindi. ancak  tuhaf bir şekilde köşebentlerin böyle bir sorunu yoktu! Ya da fark etmekle görmemek arasında derin bir uçurumun kenarına tutunuyordu yetişkinler özellikle de ebeveynler!  

Oysa o yaşlar duyguların akılla ciddi çatışma halinde olduğu çağları değil midir insanın. Kişi olmakla birey olmak arasındaki hüzünlü olduğu gibi, bir o kadar da arabesk durumla karşı karşıya kaldıklarını göremiyoruz bile. 

Kendi kıskacımızda, yelkovanın ve akrebin hep aynı döndüğünden öylesine eminiz. Lakin, bizler sokakta oynama şansı bulan neslimizin son örnekleri olarak onları kendi sokağımızda sosyalleşmeye bile bırakmazken, uçsuz bucaksız bir dünyaya saldığımızın farkına bile varamadık!

Ne kadar sıkıştırıp, disiplin altında tutmaya çalıştıksa, bir o kadar içselliğine hapsedeceğimizi düşünemedik. Sonra da gençler konuşmasını bilmiyordan, edep ve adap nedir bilmiyora bağladık! Oysa gençlerin büyük bölümünün dili Türkiye standardının üzerinde imrenilecek kadar berrak ve umut vericiydi. 

Onların da bizim gibi Nuh Nebi zamanında kalmış eğitim ve öğretim kurumlarında ihya olmalarını istedik. Çünkü biz ne öğrendiysek ki, büyük çoğunluk için geçerlidir, sadece okulda öğrendiklerimizle kaldık. Bu kalma öyle sıradan bir kalma da değildi. Ki, dünya aya giderken, biz arabesk yaşamların, tarih masallarının göbeğinde bulduk kendimizi. Acıların çocuğu olduk, taşrayı kente taşıyıp, yoksulluk edebiyatı yarattık ve üzerine oturup gece kondular diktik, dolmuşlar türettik…

Unuttuk insan yavrusunun kendi çağdaşlarıyla büyüdüğünü, dünyanın değiştiğini, bilimin, tekniğin, nihayetinde insan ilişkilerinin değiştiğini ve her gelenin inanç dünyalarından kıymıklar kopartarak inançlarını sorgulattığını!

Nihayetinde vardığımız zirve: Hayal etmeyi, düşünmeyi, insan gibi sevmeyi unutacağı yeni çağın kapısını aralayan günümüzün “Büyük Sorunu İnsan!” 

Her anlamda yoldan çıkmaya hazır, ancak sürekli aldatılma, reddedilme, terkedilme üçgenine hapsolmuş bir varlığın, giderek değerlerinden uzaklaşması ve akıl yerine yalnızca duygularını kullanan insanın özüne dokunmak için dönüyor DÜŞÜNCENİN İZİNE…

Her toplumun olduğu gibi bizim gençlerimizin arasında da daha ortaöğretim sıralarında yolunu çizen haylazlar, tembeller, sıradan olanla yetinmeyi kader sayanlar, iktisadi sosyal, kültürel konumlarının zorladığı yaşamlara hapsolanlar vs. bir kitle var. Buna sıradan işgücü ya da zamansız ekmeğin peşinden koşanlar diyoruz. Nihayetinde her toplumun olduğu gibi bizim de alt ve ara işgücüne ihtiyacımız var. 

Temel sorun; gelecek düşleri olan ve onları biçimlendirmek için, bir delikanın damarlarında dolaştığını fark eden bir kitle var. Ki, toplumları aydınlık yarınlara taşıyanlar da işte bunlar arasından çıkıyor veya yetişiyor. 

Türkiye’nin bugün için öncelikli sorunu bu kitleyi büyük oranda kaybediyor olması. Bir üçgenin açıları arasına sıkıştırılmaktan şikayetçi, dijital çağın bireyi. Umuttan, aşktan, estetik ortamdan payına düşeni alamadığına inananların kökenini terk edişini hüzünle seyrediyoruz. 

Dijital Çağ insanının konumunu sorguladığı bir dünyada hiçbir şeyi olmayan gençliğin duruşunu varsıllık karşısına çıkan 68 kuşağı ile özdeşleştiriyorum. Varlık karşısında insan payına düşeni aldığı kadarıyla umutludur. Oysa yokluk karşısında umut ve mutluluğun hazin bir öykünün ötesine geçtiği henüz görülmüş bir durum değil. 

Sormamız gereken; yaratış ve varoluşun yollarının nerede kesiştiğini anlatabildik mi gencecik yüreklere aileler ve toplum olarak! 

Hep tumturaklı söylemlerle kutsaldan bahsedenler için, gerçekte kutsalın bir sınırının var olup olmadığını sorguladıklarını gören oldu mu gençlerin! 

Sahi insanın kutsalı üzerinden gençliği kutsamaya kalmanın boş bırakılmış sayfalarıyla yüzleşebildik mi! 

Hiç dert ettiniz mi bir insan en büyük kutsalı yaşama hakkından neden, niçin ve nasıl vazgeçer! Ve yine düşündünüz mü neyi nasıl algılıyorlar diye… Bir sanal boşluk içerisine bıraktığımız bu kitlenin toplumsal ahlak yerine sanal gerçekliğin sunduğu ahlak normlarını benimsemelerinde acaba suçumuz var mı diye sorgulayan oldu mu!

Kendi dogmalarımızı gerçek, inandıklarımızı genel geçer doğru sayıp bir inancın kölesi olmalarını dayatmak yerine, epistemik söylemler yaptık mı çocuklarımızla. Bilginin ve bilimin kutsallığının ancak etik değerlere dayandığını, gerçek karşısında objektif kalmayı öğretebildik mi!  

Yoksa yetişkin kültüne uygun hareket edip; gerçekle doğruyu sıklıkla karıştırdığımız gibi onların da karıştırmalarına zemin mi hazırladık! 

Popüler kültür ve iletişim çağında kuşaklar arası ilişkilerin nasıl olduğunu öğrenme çabamız var mı! Ne kadar kendimiz olabiliyoruz ya da geçmişte kalmış olmak ne ifade ediyor yetişkin dünyasında. Çünkü gençlerin dünyasında bu geri kalmışlık ve geleneksel kalıplara hapsolma olarak görülüyor…

Ah insan kardeşlerim gerçek olanın nesneler, doğru ya da yanlış olanın ise önermeler olduğunu yüzde kaçımız fark ettik. 

Felsefesiz yani düşüncesiz yaşamlar önerip biat kültürüne tabi olmalarını bekledik, kendimiz gibi. Nasıl ki, kavramlar arasında ayırdedici sınırlar varsa, kuşaklar arasında da keskin çizgiler olduğu kesin. Biz doğruyla hakikati eşanlamlı sayıp saymamak arasında bir arafa düşmüşken, onların analitik düşünceyi rehber edindiğini anlayamadık bile.

Şimdi Z Kuşağı diye alfabenin son harfi ile adlandırdığımız; geleceğimizi biçimlendirecek gençlerimizin elimizin altından kayıp başka coğrafyalara uçmakta olduğuna sevinmeli mi yoksa hem üzülüp hem de derin derin sorgulamalı mıyız? 

Size de zaman aleyhimize işliyor gibi geliyor mu?

Saçını süpürge ettiğini veya gece gündüz çocukları için didinip durduğunu geçirenlerin serzenişlerini hissediyorum! 

Biz de bir ömrün yarısını önce ülkesine sonra insanlık ailesine iyi bir birey yetiştirmenin çabası içinde olduk. Olduk olmasına da, ülkesinde yeri olmadığını düşünen, insanlık ailesine birer aydın kazandırdık! 

Çoğunluğun yüreğini burkan bir durum. Zeki ve etik değerleri yüksek, bilimi rehber edinmiş geleceği biçimlendiren kuşak gitmek istiyor, onların açtığı boşluğu da sınırdakiler dolduruyor. 

Bir yetişkin, bir aydın ve bir baba olarak soruyorum: İnsan evladını, toplum geleceğini görmezden gelebilir mi? Sokağa baktığımda büyük bir hınç var yetişkinlerin çoğunda. Sanki yeni bilgiyle donatılmış çağlarından uzaklaşmış olmanın hıncını çıkarıyorlar gençlerden, geleceğimizden!!!

Asıl soru şu: Siz olsanız böylesi bir ortama saygı duyup, boyun büküp kaderinize razı mı olurdunuz, yoksa anlaşılabileceğinizi düşündüğünüz adam yerine konduğunuz bir yerlere mi göçerdiniz?