Küresel Eğitime Alan Açmak

Küresel Eğitime Alan Açmak

Mehmet Arslan*

Avrupa Konseyi Kuzey-Güney Merkezi tarafından düzenlenen Küresel Eğitim Haftası, her yıl Kasım ayında eğitimciler, öğretmenler, öğrenciler, sivil toplum ve resmî kurumların katılımıyla gerçekleştiriliyor. 

Küresel Eğitim Haftası’nın bu yılki teması Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri olarak belirlenmiş, Türkiye’deki etkinlikler ise Gençlik Servisleri Merkezi’nin (GSM) koordinasyonunda hayata geçirilmişti. Her yıl olduğu gibi GSM, 2021’de de hem küresel eğitime ilişkin farkındalığın artması, hem de küresel eğitimin yaygınlaştırılması için çeşitli etkinlik ve seminerlerde gençlerle buluştu.

Söz konusu etkinliklere yönelik ilgi, yıllar içinde artsa da, küresel eğitimin eğitim gündeminde yeterli bir alan tuttuğunu söylemek şimdilik zor. Oysa küresel eğitimin, daha sürdürülebilir, eşit, adil ve barışçıl bir toplumsal yaşam için hem öğrencilere ve gençlere, hem de bizlere sunacağı pek çok potansiyel bulunuyor. 
Küresel Eğitim Daha İyi Bir Toplumsal Yaşam İçin Neden Kritik!
Teknolojik gelişmeler ve yeni uluslararası sistem, finansallaşma, mal ve hizmetlerin serbest dolaşımı, özellikle 1990’lar itibarıyla küreselleşmenin billurlaşması ile sonuçlandı. Makro düzeyde devletlerin, mikro düzeyde ise bireylerin günlük yaşamları küreselleşme sürecine paralel olarak köklü dönüşümlerle karşı karşıya kaldı. 
Bu yapı içinde toplumsal, ekonomik ve siyasal olarak birbirine bağlı, birbirinden etkilenen devletler ve insanlar için “biraradalık” da farklı görünümler altında zenginleşti.  Ancak küreselleşme bağlamda ortaya çıkan kazanımlar, avantajlar ve olumlu sonuçlar kadar ortak sorunlar, ortak çaba ve mücadele gerektiren küresel meseleler de toplumlar için yeni gündemler yaratmış oldu.

Küresel eğitim tam da bu noktada, yani küresel meseleleri yeniden düşünebilmek, söz konusu küresel sorun ve meseleleri anlayabilmek ve üstesinden gelebilmek üzere etkili bir anahtar sunuyor. Maastricht Küresel Eğitim Bildirgesi’nde yer alan küresel eğitim tanımı, söz konusu anahtarın niteliğini oldukça kapsamlı bir şekilde ortaya koyuyor: 
“Küresel eğitim, insanların gözlerini ve zihinlerini küreselleşmiş dünyanın gerçeklerine açan ve onları herkes için daha fazla adalet, eşitlik ve insan hakları konularının farkına vardıran bir eğitimdir.” (Maastricht Küresel Eğitim Bildirgesi, 2002)

Küresel eğitimde merkeze alınan yaklaşım, ortak küresel sorunlara yönelik farklı bakış açılarını dikkate alabilmek, hali hazırda benimsenmiş olan basmakalıp görüşlere eleştirel bir gözle bakabilmek, ortak sorunların üstesinden gelinebilmesi için alternatif yol ve yöntemleri keşfedebilmek üzere Öğrenci Merkezli Bir Öğrenme Süreci inşa etmeyi içeriyor. 
Ayrıca eleştirel düşünce aracılığıyla, küresel sorunların altında yatan nedenleri ve bu nedenlerin gündelik yaşam deneyimlerine olan yansımalarını değerlendirebilmek için kişilerin bilgi, beceri, değer ve tutumlarını geliştirebilmelerini sağlayacak dönüştürücü bir eğitim süreci oluşturmayı hedefliyor. Bu sayede küresel eğitim hem bireylerin kendi potansiyellerini ortaya çıkarabilmesi, hem de aktif vatandaşlık ve katılım bağlamında bireyleri güçlendirmesi yönünde işlev gösterirken, küresel düzeydeki meseleler karşısında ortak bir tavır almak ve ihtiyaç duyulan çözümleri kolektif bir şekilde uygulayabilmek için de bizleri hazırlıyor. 

Böylece, küresel eğitim yalnızca ekonomik açıdan değil sosyal, kültürel ve çevresel olarak da daha sürdürülebilir bir dünya yaratmak üzere küresel bir dayanışma oluşturmaya ve topluluk olma bilinci yaratmaya imkân sağlıyor.

Küresel eğitim kalkınma eğitimi, insan hakları eğitimi, sürdürülebilirlik eğitimi, barış eğitimi ve çatışma önleme ve kültürlerarası eğitim gibi kimi zaman iç içe giren kimi zaman kesişen ancak her zaman toplumsal yaşamın ayrılmaz parçası olan alanlarda bireylere küresel yetkinliklerin kazandırılmasını amaçlıyor. 
Bu yetkinliklerin başında, küresel olgu ve olayları araştırmak, onları farklı bağlamlar içinde değerlendirebilmek, farklı arka planlara sahip kişilerin öne sürdüğü bakış açılarını anlamak ve yeni fikirler oluşturabilmek, çeşitliliği göz önünde bulundurarak iletişim kurabilmek ve nihai olarak mevcut durumu iyileştirmek amacıyla eyleme geçebilme kapasitesini artırmak geliyor.

Eğitimciler ve uygulayıcılar açısından küresel eğitimin temel yöntemlerini öğretim süreçlerine entegre etmek ve halihazırda ulusal düzeyde tartışılan konuları küresel bağlama taşımak, Türkiye’de küresel eğitime alan açmanın en kısa ve hızlı yolu olabilir. 
İster örgün ister yaygın eğitimde uygulamak için küresel eğitimin benimsediği ana yöntemler kılavuzunuz olabilir. Bu yöntemlerin başında ise bu süreci bütünsel, değer temelli, bağlama göre tasarlanmış, eleştirel düşünmeyi ve çeşitliliği anlama becerilerini geliştiren, sorun temelli, süreç ve hedefler bazında katılımcı ve dönüştürücü kılmak geliyor.

ÖZGEÇMİŞ
Mehmet Arslan, Ankara Üniversitesi Sosyal Antropoloji bölümünden mezun olduktan sonra, gençlik alanında profesyonel ve gönüllü olarak çalıştı. Gençlik çalışmaları, gençlik politikaları, gençlik bilgilendirmesi, gönüllülük ve küresel eğitim Mehmet Arslan'ın uzmanlık alanlarıdır; bu alanlarda birçok program, projenin içerisinde yönetici, danışman, koordinatör olarak yer almıştır. Gençlik Servisleri Merkezi (GSM) Derneği'nin başkanlığını yürütmektedir.
Gençlik Servisleri Merkezi, gençlerin bireysel, sosyal ve kültürel gelişimine katkı sağlamak, toplumsal ve ekonomik yaşama aktif katılımlarını destekleyebilmek amacıyla 1985 yılında Ankara’da kurulmuştur.

GSM, gençleri, toplumun temel kaynağı ve en dinamik kesimi olarak kabul eder. Gençlerin toplumsal yaşama aktif katılımının, demokratik toplumsal alt yapının devamına ve gelişimine katkı sağladığına inanır ve bu alanda gençlere katkı verir. Öte yandan da gençlerin “yaşamın almak kadar vermeyi de içeren bir sistem olduğunu” kavramalarını sağlamaya çalışır. Gençlerin, geleceğe umutla bakan bireyler olabilmeleri için gayret gösterir.
GSM tüm program, proje ve faaliyetlerini küresel eğitim ve gençlik çalışmalarının temel ilkeleri çerçevesinde ele alır. Gençlerin zihinsel, duygusal, ruhsal, bireysel, sosyal ve kültürel gelişimleri çalışmalarının ön planında yer alır.
Gençlik Servisleri Merkezi www.gsm.org.tr Avrupa Konseyi, Kuzey Güney Merkezi, Küresel Eğitim Ağı'nın Türkiye koordinatörüdür. 
kureselegitim.org