Şeyda Üzer Ve Çöl Ahalisi Veya Ben İle Ben

Şeyda Üzer Ve Çöl Ahalisi Veya Ben İle Ben

Şeyda Üzer’in “annemin haberi var evden kaçıyorum, saçlarım ıslak” dediği ilk kitabı Çöl Ahalisi veya Ben ile Ben’de[1]ataerkil düzene karşı çıkan şiir özneleri, annelerinin kaderlerinden sıyrılmak isterler. Kitapta, aile/toplum üyelerinin çatışmaları ve gerilimleri gözler önüne serilir.Çöl Ahalisi veya Ben ile Ben’de, gündelik hayatın imgeleri duru bir dille aktarılır. Tarihin ve insan ilişkilerinin sorgulandığı şiirlere inişli çıkışlı duygular yön verir.

Asaletin, şairliğin, iktidarın birbirlerine benzetildiği, keder ışıyan “Katil Ülkeli” şiirinde, papatyalara ve kadife çiçeklerine yansıyan ölümün şavkı hissedilir: “ben, iri dökümlü papatyalar istedim öldüğümde/o ise kutsal darbeye mermer tozları/kollayacak kadife çiçekleri” (s. 12)

“İsteğin Hikâyesi”nde, Hz. Meryem’den Dede Korkut’a çöl heyetinden acentelere insanlığın hikâyesi şiir öznesinin annesinde birleşir. Çünkü kadın, doğurganlığıyla hayatın ve tabiatın dönüşümünün en nahif damarıdır: “‘akşam ezanına kalmadan evde ol’ derdi/pembeleşmiş soğanların tarihi annem” (s. 17)

Simbiyotik ilişkilerden yola çıkan “Topraktan Önce Yoktuk” şiirindeki kırmızı geyik, dünyanın kanlı tarihini simgeler. Yosun, mantar, geyik, kelebek, karınca, insan... toprağın tarihinin birer üyesidir. Yeryüzünden gökyüzüne uzanan hiçbir şey masum değildir. Toprakla (dünyanın örtüsü) başlayan hayat yine toprakla sona erer. Var oluş/yok oluş; dünyanın örtüsünde bir sınav ve döngü gibidir. Bu döngü kelebeğin ömrü kadar kısadır: “en büyük eğlencem kelebekler oluyor/uçmak yerine zıplayarak yürüyorsun/toplam üç bölgede toprağa dönüyor” (s. 29) Sanat, Derrida’nın dediği gibi doğayı takip eder.[2] Şeyda Üzer de Çöl Ahalisi veya Ben ile Ben’de toprağın hikâyesini şiirleştirir.

[1]Şeyda Üzer, Çöl Ahalisi veya Ben ile Ben, Yasak Meyve Yayınları, İstanbul 2017.

[2] Jacques Derrida, Dillerin Hesabı, Çev: Murat Erşen, Ketebe Yayınları, İstanbul 2024, s. 55.