New Orleans

NEW ORLEANS
Sanatın, Kültürün Mistik Şehri

Gizem Bekaroğlu

Amerika Birleşik Devlet'inde her eyaletin resmi bir başkenti var. Tahmin edilenin aksine Louisiana eyaletinin başşehri New Orleans değil, Baton Rouge. ABD’de her eyaletin yasaları, sanat anlayışı ve kültür yapısı birbirinden farklı. Fakat New Orleans diğer şehirlere kıyasla fazlasıyla renkli, kendine has ve mistik bir şehir.  

Kuzey Amerika'da İspanyol, İngiliz ve Fransız halkları tarihten gelen derin izler bıraktı. Louisiana’da Fransız etkisi hâkim. Amerika'da birçok eyaletin ve kentin adı, Avrupa'da bulunan şehirlerin başına yeni (New) kelimesi eklenilerek belirlendi. Orleans, Fransa’da bir şehir. Zamanında Louisiana eyaleti Fransa kontrolünde olduğundan, şehirlerinden birinin adı New Orleans oldu. Eyaletin adı da Fransa kralı XIV. Louis'den geliyor. Ayrıca şehri süsleyen mor, sarı ve yeşil renkler de Fransız kraliyet ailesinin renkleridir. Mor adaleti, sarı gücü ve yeşil inancı temsil ediyor. 

Fransız etkisi Louisiana eyaletinde en çok New Orleans'ta hissediliyor. Şehir merkezine gelindiğinde dar, kolonlarla süslenmiş ve ufak balkonlarla taçlandırılmış yapılar hemen dikkatleri üzerine çekiyor. Ünlü Fransız Mahallesi (French Quarter) ise şehrin tarihi eserlerinin bulunduğu yıllık karnavallara ev sahipliği yapan yer. Fransız Pazarı (French Market), özellikle Amerika'nın diğer eyaletlerinden gelen turistlerin ilk durağı. Genelde kapalı dev alışveriş merkezlerine alışkın Amerikalılar için bu tarihi Fransız Pazarı’nın farklı bir havası var. Pazarın girişinde, sizi ilkin meyve sebzeler karşılıyor, devamında ise hediyelik eşyalar ve sanat çalışmaları satılıyor.   

Pazardan çıkınca Jackson Meydanı (Jackson Square) ziyaretçileri karşılıyor. Bu meydan New Orleans'ın popüler Sanat Bölgesi (Art District) ve şehrin sanat dokusunu oluşturuyor. Meydanın etrafını, şehirde yaşayan ressamların eserleri ve sanat okulu öğrencilerinin çalışmaları süslüyor. Genelde eserlerin ana teması, eyaletin ve şehrin belirgin özelliklerini taşıyor.   

Sahne sanatları konusunda New Orleans oldukça iddialı; özellikle tiyatro, opera, bale ve filarmoni orkestrası birçok ilklere imza atmış. Önde gelen ressamların, heykeltıraş ve seramik sanatçılarının mutlaka sergi açtığı bir kent. New Orleans Sanat Müzesi (NOMA)  ve Modern Sanat Merkezi (The Contemporary Arts Center) sanat müzelerinden sadece birkaçı.   

New Orleans'ın bir başka vazgeçilmez unsuru ise caz müziği. Cazın ilk kez New Orleans’ta ortaya çıktığına inanılıyor. Caz müziğinin Afrikalı kölelerin aralarında anlaşmak için çıkardıkları seslerin bir araya gelmesiyle oluştuğu söyleniyor. Caz, Afrika kökenli Amerikalıların halk müziği olarak başladı ve günümüzde ise dünya çapında dinlenen bir müzik türü oldu.  
Uzun bir süre birçok meşhur caz müzisyeni bu şehirden çıktı. En bilinen caz müzisyeni Louis Armstrong buna en iyi örnek. New Orleans başka ülkelerde göremeyeceğiniz caz barlara ev sahipliği yapıyor. Gündüz vakti bu sanatsal şehri dolaşırken karşınıza kapıları sonuna kadar açık, siyah beyaz karolarla döşenmiş, ortada caz yapan müzisyenler ve açık büfede yemek bulunan mekânlarla karşılaşabiliyorsunuz. Bu mekânlar yerel, doğal ve kâr amacı gütmeyen yerler. Eğer sıkı bir caz severseniz, cazın ilk doğduğu şehri görünce bu müzik türünü daha keyifle dinleyeceğinizden emin olabilirsiniz.  
 

Louisiana mutfağında deniz ürünleri ağırlıklı. Kuzey eyaletlerde fahiş fiyatlara yenilen karides, yengeç, ıstakoz, istiridye çok uygun fiyatlara New Orleans’ta bulunuyor. Ayrıca Gambo, Poboy's, Catfish, Crawfish, Redbeans mutlaka denenmesi gereken yerel tatlar. Louisianalılar yemeklerinin farklı ve leziz olmasıyla mütemadiyen övünürler. New Orleans birçok ünlü şefin yetiştiği yerdir.
New Orleans'ı diğer kentlerden ayıran bir diğer kültürel özelliği ise vudu büyüleri. Louisiana eyaletine getirilen Afrikalı gruplar geleneklerini devam ettirirken, dinlerinin kültürel bir boyutu olarak vudu büyülerini ortaya çıkardı. Bölgedeki Katolik dininin ve Haiti unsurlarının etkileşimi sonucu Louisiana vudusu ortaya çıktı.

Şehrin sanat ve kültürel zenginliği, film endüstrisinin de dikkatinden kaçmıyor. New York ve Hollywood'dan sonra birçok dizi ve filme New Orleans ev sahipliği yapıyor. Vampirle Röportaj, Benjamin Button'ın Tuhaf Hikayesi, Merhamet Olmadan, 12 Yıllık Esaret ve Amerikan Korku Hikayesi gibi filmler New Orleans’ta çekildi. Birçok film yıldızı, filmlerinin çekimi bitmesine rağmen kentten fazlasıyla etkilendikleri için New Orleans'tan gayrimenkul aldı.   
Renk cümbüşünün doruklarda yaşandığı Mardi Gras Festivali tüm dünyada bilinen, yılın mayıs ayında gerçekleşen yerel bir etkinlik. Yerli ve yabancı turistlerin akın ettiği, ABD'nin en coşkulu festivallerinden biri. Yoldan geçen çeşitli renklerdeki arka arkaya sıralanmış konvoyların içinde bulunanlar, yol kenarındaki izleyicilere hediyeler ve boncuk kolyeler atıyor.    

Genelde bir bölgenin sanatsal ve kültürel yapısı ile tanışmak için sanat müzelerine uğrarız. Fakat New Orleans'ta müzeler bölgenin yapısını anlamak adına sadece tamamlayıcı rol oynuyor. Başka bir deyişle, kentin sanatsal ve kültürel yapısı bir bütün halinde. Kültürün tüm unsurlarına maruz kalındığında tümevarım yaşanıyor ve yaratıcılığınız tetikleniyor.  
Şehre adım attığınız andan itibaren kendinizi sanki film karelerinde hissediyorsunuz. Sokak aralarından gelen caz müziği, sokak sanatçılarının rengârenk çalışmaları, tarihi dükkânlar ve restoranlar ziyaretçileri tarihte yolculuğa çıkarıyor. Sinematografik bir kent olan New Orleans sizi kültüre ve sanata doyuruyor.   

Kent, tarihinin en acı olayını 2005’te Katrina Kasırgası ile yaşadı. Katrina Kasırgası’na ve beraberinde gelen yıkıma rağmen, şehir hala tüm çekiciliği ile ayakta ve tüm gizemini korumaya devam ediyor. Bu bölgenin insanı kasırgalar yüzünden defalarca evlerini kaybettiği halde her seferinde de şehirlerini terk etmeyi reddediyor. Bu sayede, New Orleans'ın büyüsü etkisini yitirmiyor, şehrin renkleri solmuyor ve sokaklarda cazın tınısı yükselmeye devam ediyor.