Ahmet Levent Zeybek:
Bir Anadolu Tanrıçası Kubaba
Dağın topladığı bulutlar yağmur olup toprağa iner, toprak bu suyla canlanır yepyeni hayatlar doğurur ve doyurur… Aslında bu toprak ananın ta kendisidir. Kubaba Anadolu’nun en eski tanrıçasının ‘Dağ Tanrıçası’ olarak adlandırılmasıdır. Eskiçağ toplumlarının dini yaşamlarında tanrılar kadar tanrıçalarında önemli bir yeri vardır. Yaratan, doğuran, üreten ve doyurandır…. Figürinler bu zamanda kadar görülen en güzel örneklerdir.
Geç Hitit dönemi dini yaşamında tanrıçaların başında Kubaba gelmektedir. Kubabanın kökeni Mezopotamya’da Sümer kökenli bir tanrıça olan Kung-bau’nuya dayandığı belirtilmektedir.
Bu tanrıça I. Şuppiluliuma döneminde Hitit kültüne geçmiştir. Kubaba Hititlerin baş tanrıçası Hepat olup Hitit Pantheonuna Fırtına tanrısı Teşup’un eşi olarak girmiştir.
Daha sonra tanrıça Kubaba Kybele ismiyle Friglerde görülür. Tanrıçanın figürleri ise Kargamış, Malatya, Zincirli orthostatlarında ve Birecik ile Maraş stellerinin bir bölümünde tasvir edilmiştir. Karkamış Prensi, tanrıça kabartmalı dikme taş arkasına yazdırdığı yazıtta der ki; “ Ben Kamanas, Tanrıça Kubabanın Dörtyol ağzındaki evini bitirinceye dek.
Kargamışta dağların kentinde, evin ön odasına Kubaba için yontular diktim, Kargamış’ın Büyük Tanrıçası için. Onun için krallar üç yontu getirdi ve giydirdi. Ben de giysi verdim.” Kargamış dağların kenti aynı zamanda dağların tanrıçasınındır. Profilden işlenmiş Kubaba’nın yüz hatları gayet belirgindir. Ayakta betimlenmekle beraber tahtta oturarak da karşımıza çıkar. Başında yüksekçe polos görülür, polosla bağlantılı olan ayaklarına kadar uzanan başörtüsü de vardır. Başlığı çiçeklerle bezendiği için doğanın simgesidir adeta.
Tanrıça çoğunlukla bir elinde nar diğerinde ayna tutmaktadır. Ayaklarda ise sivri uçlu çarık vardır. Nar; bolluk, bereket, üretmek, yenilmezliğin verimlilik ve güçlülüğün sembolüdür, ayna ise dişilik ve güzelliğin simgesidir.
Hititler Anadolu’da imparatorluk kurmak için bekleyip güzelliği görüp yaşadılar ve kendinden sonraki toplumlara Tanrıçaların ve kadınların varlığı ile silinmeyecek izler bıraktılar…
Yeni yorum ekle