Zamandan Rol Çalan Yönetmen: Biket İlhan
Emel Koşar
Türk sinemasının önemli yönetmenlerinden Biket İlhan, filmlerinin yanı sıra Atillâ İlhan’ın ilham persi olarak da tanınmakta. Biket İlhan emeğini, birikimini ve yeteneğini perdeye yansıtırken disiplini göz ardı etmez. Biket İlhan tarzı denilebilecek sahnelerin mimarı yönetmen, edebî eserleri sinemaya aktarırken edebiyat dünyasının içinde olduğu için oldukça başarılı. Atillâ İlhan’ın Sokaktaki Adam romanını 1995’te aynı isimle sinemaya aktaran Biket İlhan “Kayıkçı” (1999), “Yarım Kalan Mucize” (2013), “Çelo” (2015) gibi filmleriyle de tanınmakta.
Nâzım Hikmet’in hayatının bir bölümünü anlattığı “Mavi Gözlü Dev” (2007) ise Biket İlhan’ın kariyerinin zirvesi sayılabilecek bir film. Oyuncu, mekân seçimindeki ve dönemin atmosferini yansıtmaktaki başarısı filmin inandırıcılığını ve seyirciye duygu iletimini arttırır. Yetkin Dikinciler’in canlandırdığı Nâzım Hikmet’in hayatından aktarılan önemli bir kesit; onun mücadelesini, edebî anlayışını ve ilişkilerini aktarmada etkili olur. Özellikle filmin son sahnesi hâfızalardan silinmeyecek nitelikte etkili. Filmin senaryosu Metin Belgin’e, müzikleri Cem İdiz’e ait. Nâzım Hikmet’in “Davet” şiirinin bestesini ise Onur Şentürk seslendirdi.
Kemal Tahir’e Mapusaneden Mektuplar’ında (Adam Yayınları, İstanbul 1990, s. 80) “Yirminci asırda yaşayan şairin, muharririn, ressamın filan kıymeti, konkre olarak yirminci asrın bütününü, yahut hiç olmazsa parçalarını aksettirdiği nispette vardır.” diyen Nâzım Hikmet, şiirlerinde yaşadığı dönemin atmosferini aksettirirken kendi hayatının muhasebesini de yapar.
Söz konusu filme adını veren Nâzım Hikmet’in “Mavi Gözlü Dev, Minnacık Kadın ve Hanımelleri” (Henüz Vakit Varken Gülüm-Seçme Şiirler, Haz: Raşit Çavaş, YKY, İstanbul 2018.) şiirindeki “Bir dev gibi seviyordu dev./Ve elleri öyle büyük işler için/hazırlanmıştı ki devin,/yapamazdı yapısını,/çalamazdı kapısını/bahçesinde ebruliiii/hanımeli/açan evin.” (s. 24) lirik eda filmin atmosferine de hakimdir.
Biket İlhan, Atillâ İlhan’ın eşi ve ilham perisi olmaktan çok usta bir yönetmen olarak anılacak. Kadınların kamera arkasında, işin mutfağında da başarılı olabileceklerini kanıtlayan Biket İlhan Türk sinemasının zirvelerinden biri. Onunla tanıştığım için mutluyum.
Ona ithaf ettiğim “Dalga Beklentisi” (Mimoza Yangını, Artshop Yayınları, İstanbul 2021) şiirimde de ifade ettiğim gibi Biket İlhan çektiği filmlerle zamandan rol çalıyor ve tarihe ismini altın harflerle kazıyor: “mabedimde sakladığım ışıksın/sönmeden mayalanıyorsun/gökyüzünün denizi öptüğü ân/ kırk uçurdum kundakladığım sözcüklerle/bulutlara kenetlenen/gökyüzüyle inatlaşan kanarya/ rol çalıyorsun zamandan (s. 23)
Yeni yorum ekle