Bütün Göçler, Ardında Efsaneler Bırakarak Başlamıştır: Yusufeli Sanat Çalıştayı

Çoruh Boyundan Göçlerin Hikayesi: Yusufeli 1.Sanat Çalıştayı

Mustafa Albayrak

Ressam, Eğitimci

Bir yerleşim yeri düşünün/ilçe olarak tarihinde bir iki değil tam altı kere yer değiştirmiş yedincisinin eli kulağında. Nice yaşanmışlıklar yok sayılmak durumunda kalmış. Çoruh Vadisinde bulunan Yusufeli İlçesi Türklerin Anadolu’ya göç yollarının kapılarından birisi. Yalçın kayalıklar, dik yamaçlar ve düşmana geçit vermeyen sarp yamaçların eteğinde alabalığıyla meşhur kendisiyle aynı adı taşıyan Yusufeli Çayının kenarına kurulmuş bir ilçe.

 
Tarihi ve doğal mirası ile kendine özgü bu coğrafya çeşitli nedenlerle hep göçebe olmuş. Şimdi ise Çoruh üzerine yeni kurulmakta olan ve yıl sonunda su tutması planlanan barajın suları altında kalacak. Anlaşılacağı üzere yeni yerine taşınmadan önceki son günlerini yaşıyor. 

Bu geçiş dönemlerinde kültür sanat insanları da yine doğdukları coğrafyaya borçları olduğunu düşünerek yerel yönetimle işbirliğinde yola çıkıyorlar. Ressam Musa Güney, çocukluğu ve ilk gençlik çağları bu topraklarda şekillenmiş bir ressam/sanatçı. İstemiş ki; bir öykü daha son bulmadan geçmişteki gibi, kayıt altına alınsın, sanatın evrensel diliyle yaşatılsın sonsuza kadar. 

Biliyoruz ki, Cumhuriyet Türkiye'sinin tuvale aktarıldığı Memleket Resimleri projesiyle başlayan kültürel ve doğal mirasın kayıt altına alınması çalışmaları, zaman içerisinde çalıştaylara dönüşerek sürüp gelmiş günümüze. Bazen tüccar zihniyetli yaklaşımlar ama çoğunlukla da kültürel projeler olarak anılmış çalıştaylar. Geçtiğimiz yıllarda komşu ilçe İspir Kent Müzesi Çalıştayları büyük yankı uyandırmıştı. Bu yıl da Yusufeli Sanat Çalıştayı bir zamanlar bağlı olduğu İspiri yalnız bırakmadı.

Yöntem ya da yaklaşım benzerdi, yüreği o topraklar için gurbette atan birilerinin öncülüğünde ve Yusufeli Belediye Başkanının destekleriyle düzenlendi çalıştay. Türkiye'nin plastik sanatlar alanında yaşayan genç kuşağın önemli 10 ismi 2-8 Ağustos 2021 tarihleri arasında düzenlenen  bu çalıştaya katılarak Yusufeli’nin tarihsel yolculuğuna tanıklık etti. Resim ve Fotografın Güzel  Sanatların içerisindeki yeri; gözden başlayarak insan ruhuna seslenen yanlarının yarattığı ahenktir. Bu çalıştayda da o ahengin tarihe miras çalışmalarına yer verdik.

Bu arada yerel yönetimlerin ilgi ve desteklerini unutmamak gerek. Yusufeli Belediyesi de bu toprakların yaşanmışlıklarının ve miraslarının geleceğe kalmasına yönelik çabalarının karşılığını aldılar. 
Bölge insanının sanatsal ruhunu besleyecek bu girişim gelecekte Musa Güney gibi bir çok ressamın yetişmesine önderlik edecek.

Yöre insanı nüktedandır ve asla devletinden milletinden şikayetçi olmaz. Damarına bastığınızda en fazla edeceği sitem yine kendindendir: Derdim var Kaçkarlar kadar diyerek başı dumanlı eteğine yaslandığı dağlara  ve memleket toprağına tutkusunu anlatır. Kendine has naif insan manzaraları aroması farklı üzümü, ve adıyla müsamma zeytiniyle ve pirinciyle bilinir. Bir de yangından, selden, güvenlik gerekçesi ve nihayet barajlar dolayısıyla yer değişmesinden.

Ama insanı bilinen coğrafyadan ayrılmamak kaydıyla şikayetçi değildir, yaşadığı bu durumlardan. Çünkü topraktır ve yaşanmışlık öyküleridir onları canlı tutan.

Sanatçılarımız da o coğrafyayı gezdikten sonra kafalarındaki nedenler ve niçinlerden kurtulmanın huzurunu buldular burada. 

Çoruh gibi çağladılar, kimileri 2, kimileri 3-5 eserle yeniden kan verdiler yaşanacak bu yolculuğa ve nihayetinde bir kent müzesinin daha temel taşlarını döşediler. Şimdi kısa sayılacak sürede arkadaşlarımla yaşadığımız maceranın sonunun bir müzeye çıkacak olmasının huzuruyla kutluyoruz birbirimizi . Ve bu süreci koordine eden, Musa Güney’e memleketin gönül borcunu ileterek teşekkürü borç sayıyoruz.

Çalıştaya katılan sanatçılar bölgenin kültürel ve doğal mirasını yakından tanıma fırsatı buldular. 

İşhan Kilisesi